دهقان؛ ایساتیس و معرفی فرهنگ کهن ایران با آب، باد، خاک، آتش

فیلمی که برای اولین بار در جشنواره بین‌المللی سینماحقیقت به نمایش درآمد و برنده جایزه ویژه دبیر جشنواره به پاس تلاش مجدانه برای ثبت چشم‌نواز بخشی از فرهنگ سرزمین ایران و جلب سرمایه‌ی بخش خصوصی به منظور تولید مستندی فاخر شد؛ جایزه‌ای که به راحیل صحرایی و علیرضا دهقان تهیه‌کنندگان مستند سینمایی «ایساتیس» تعلق گرفت.

این فیلم با 686 بازدید، در رتبه‌ی پنجم فیلم‌های پُرمخاطب سینماحقیقت و با 79/4 امتیاز، در جایگاه هفتم برترین فیلم از نگاه تماشاگران این جشنواره قرار گرفته بود.

حال اگر چه «ایساتیس» در جشنواره فیلم فجر امسال، نمایش مردمی و رسانه‌ای ندارد! اما به قضاوت هیات داوران این رویداد ملی گذاشته می‌شود.

به همین بهانه، علیرضا دهقان یادداشتی را نوشته که به این شرح در فجرنامه منعکس شده است...

طبـق شـعارهایی کـه مـا در مـورد جشـنواره فیلـم فجر می‌شـنویم، این جشـنواره به عنـوان ویترین سـینمای ایـران شـناخته می‌شـود و طبـق گفتـه برخـی، حتـی شـروع و پایان تقویم سـینمایی سـال ایـران اسـت؛ بنابرایـن بـه نظـر مـن جشـنواره فیلم فجـر مهمتریـن ویتریـن تولیـدات سـال سـینمای ایـران اسـت؛ چـه از بُعـد تبلیغاتـی و چـه از نظـر تعـداد مخاطبانـی کـه ایـن جشـنواره را دنبـال می‌کننـد.

از طـرف دیگـر، از نظـر تعداد تماشـاگران و شـمایلی کـه جشـنواره فیلـم فجـر دارد، مـردم ایـن جشـنواره را بـه عنـوان جشـنواره سـینمایی پرمخاطب و باارزشـی می‌شناسـند، اما مگر می‌شـود جشـنواره‌ای ویتریـن سـینمای ایـران باشـد، ولـی فقـط یک محصـول از سـینما را عرضه کنـد!؟ پس حضـور مسـتند در جشـنواره فیلـم فجـر الزامـی اسـت و بـه نظـر من هنـوز هـم باید شـرایط حضور و داوری مسـتندها کامـل شـود؛ یعنـی شـورای سیاسـتگذاری یـا افـرادی در سـازمان سـینمایی بیاینـد و آیین‌نامـه ثابتـی بـرای آن بنویسـند و فیلم مسـتند به بخشـی ثابت و همیشگی در جشنواره تبدیـل شـود؛ حتـی نبایـد تفاوتـی بیـن فیلم‌هـای مسـتند و داسـتانی در جشـنواره فیلم فجر قائل باشـیم، به مثابـه برخـی جشـنواره‌های مهـم بین‌المللـی.

بـه نظـر مـن بایـد در بخـش اصلـی سـودای سـیمرغ دو یا سـه فیلم مسـتند هم رقابت داشـته باشند. بحـث مـن ایـن اسـت کـه فیلم‌هـای مسـتند، انیمیشـن و کوتـاه هـم بخشـی از سـینمای ایـران هسـتند و بایـد در فجـر حضـور داشـته باشـند. با این‌حـال، هنـوز هـم خوشـحال هسـتم کـه چراغ سـینمای مسـتند در جشـنواره فیلم فجر امسـال روشـن اسـت.

بیشتر آثار من در چند سال اخیر در حوزه محیط زیست و آب تمرکز داشته‌اند، امـا مسـتند «ایسـاتیس» ارتباطـی موضوعـی بـا فیلم‌هـای قبلـی‌ام نـدارد. هـر چنـد کـه نمی‌تـوان گفـت کاملا نامرتبـط اسـت، چـون به‌هرحـال در ایـن فیلـم تعامـل انسـان بـا زندگـی شـهری و پدیده‌هـای پیرامـون آن بـه تصویـر کشـیده شـده است.

در ایـن فیلـم همچنیـن روابـط چهـار عنصـر اصلـی طبیعـت، آب، خـاک، بـاد و آتـش، در رابطـه بـا شـکل‌گیری زندگـی در دل کویـر مـورد بررسـی قـرار گرفتـه اسـت؛ این کـه چطـور مردمانـی در بدترین منطقـه از نظر آب‌وهوا توانسـته‌اند طبیعـت را رام کننـد و شـهری بسـازند و قرن‌هـا این شـهر خشـتی پابرجـا بماند.

نـام فیلـم هـم برگرفتـه از نـام قدیـم شـهر یـزد «ایسـاتیس» اسـت؛ اولین شـهر خشـتی جهان.