توانایی مستند در ایجاد تغییر اجتماعی غیرقابل انکار است

به گزارش ارتباطات و اطلاع رسانی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، آرمان قلی‌پور دشتکی مستندساز در گفت وگو با خبرنگار فرهنگی ایرنا و در پاسخ به این سوال که به نظر می رسد سینمای مستند از صرف یک سینمای نخبه گرا به سمت اقبال عمومی حرکت کرده و امروز بسیار بیش از گذشته این سینما در میان مردم عادی شناخته شده است، گفت: درست است که اقبال مردم به سوی سینمای مستند بسیار بیشتر از گذشته شده‌است؛ به خصوص وقتی نگاهی به اطرافمان بیندازیم در خانواده و دوستان و ... این موضوع را به‌خوبی مشاهده می‌کنیم که مردم امروز بیش از گذشته سینمای مستند را می‌شناسند و آثار آن را تماشا می کنند.

 

وی افزود: یکی از دلایل این‌ امر را می‌توان در افزایش تولیدات دید؛ به این معنا که دسترسی فیلم‌ساز به تجهیزات بیشتر شده و امروز حتی با یک گوشی موبایل هم می‌توان فیلم ساخت. این‌موضوع نشان می‌دهد که چگونه در سال های اخیر قدرت و دسترسی برای ساخت فیلم مستند بیشتر شده‌است.

 

وی افزود: ضمن این که امروز تهیه‌کنندگان و سازمان‌هایی که متولی ساخت مستند هستند، بیشتر شده‌اند و توجه زیادی به این قضیه شده‌است. انصافاً در این‌ میان نباید نقش شبکه مستند را هم نادیده گرفت. شبکه مستند وقتی‌که شکل گرفت، باعث باعث شد تا مردم نگاه ویژه‌تری به مستند و تولیدات داشته باشند و به سینمای مستند علاقه‌مند شوند.

 

قلی‌پور ادامه داد: جشنواره‌ای مانند سینمای حقیقت، فیلم کوتاه تهران و جشنواره‌هایی که فیلم مستند را پذیرفته و نمایش دادند (به‌خصوص جشنواره سینمای حقیقت که ویژه  فیلم‌های مستند است) باعث شد تا مردم بیشتر این سینما را بشناسند و این آثار را تماشا کنند و درک بیشتری از سینمای مستند داشته باشند.البته امکاناتی که فضای مجازی و بسترهای اینترنتی در اختیار مردم قرار دادند، باعث شد تا آنان به‌راحتی بتوانند در خانه بنشینند و فیلم ببینند و همه این عوامل باعث شد تا شیفتگی مردم نسبت‌به این سینما بیشتر شود.

 

این کارگردان در پاسخ به این پرسش که سینمای مستند در چه شرایطی می تواند منشا اثر باشد یا در جامعه تغییرات ایجاد کند، بیان کرد: مدیران متولی ما خواهان خروجی هایی سریع هستند و چون خود مستندساز نمی‌تواند از عهده مسائل مالی کارها بربیایند نیاز به حمایت های مدیران دارد؛ و در نهایت عمده مدیران برای سرمایه‌گذاری تمایل دارند فیلم‌ها در زمانی کوتاه ساخته و در زمان مدیریت آنان اکران شود. بر این مشکل بیفزایید این موضوع را که تهیه‌کنندگان جدی در این حوزه نداریم که سرمایه‌گذاری هدفمند روی تولیدات مستند داشته باشند.

 

وی افزود: تولید مستندهای خوب و باکیفیت حداقل یکی، دو سال طول می‌کشد؛ یعنی از زمان تولید تا پس‌از تولید آن چیزی حدود دو سال زمان خواهد برد؛ اما چیزی که ما در ایران نمی‌بینیم صبر و حوصله سرمایه‌گذاران بر روی پروژه‌های مستند است. عمده مدیران و حمایت کنندگان مالی از ما پروژه‌هایی را می‌خواهند که آنان را در طی ۶ ماه تولید کرده و به نمایش بگذاریم.

 

قلی‌پور تصریح کرد: از سوی دیگر بودجه‌هایی که به مستند تخصیص داده می‌شود، در مقایسه با پروژه‌های داستانی بسیار کم است؛ پروژه های داستانی می توانند در زمانی کوتاه بر اساس یک فیلمنامه و سناریوی قبلی تولید شوند، درصورتی‌که مستندها نیاز به صبر، حوصله، پژوهش و مطالعه دارند.

 

مستندسازی در حوزه‌هایی مانند حوزه زیست‌محیطی ممکن است ۳ یا ۴ سال زمان نیاز داشته باشند، درصورتی‌که مدیران ما علاقه وافری به سرعت در تولید برنامه‌ها دارند.
 

کارگردان مستند چامون که در بخش ویژه کرونا چهاردهمین جشنواره بین‌المللی «سینماحقیقت» حضور داشت در پاسخ به این سوال که چه رویکردی را می توان برای ورود و استقبال سرمایه گذاران (خصوصی و دولتی) در تولید سینمای مستند اتخاذ کرد، گفت: یکی از جدی‌ترین مشکلاتی که در باب استقبال سرمایه گذاران از سینمای مستند وجود دارد، به علاوه معضلاتی چون ایستایی سینمای ما و بسیاری دیگر از مسائلی که وجود دارد، به شیوه‌ نگرش ما بازمی گردد که نتوانسته‌ایم ذائقه مخاطب را به سمت سینمای مستند بچرخانیم. از طرفی قدرتی که در سینمای داستانی و تهیه‌کنندگان این عرصه وجود دارد را اگر به سمت سینمای مستند آورده بودیم، بسیار موفق می‌شدیم.