امید نجوان:
فرصتی که برای مستندسازها بسیار غنیمت است
امید نجوان که سابقه مطبوعاتیاش را متصل به مستندسازی کرده است، در مستند «ساموئل خاچیکیان، یک گفتگو» به سراغ سینماگری رفته که برای نخستینبار، تکنیک را در فیلمسازی سینمای پیش از انقلاب جدی گرفت و به تدریج معروف به جناییساز سینمای ایران شد.
به گزارش ارتباطات و اطلاع رسانی مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی، سایت شهید آوینی در گفتگویی مفصل با امید نجوان درباره مستند او که به بخش مسابقه ملی (آثار بلند) راه یافته، داشته است. در بخشی از این مستند نجوان میگوید: ساموئل خاچیکیان اولینبار حدود سی سال پیش و زمانی برای من اهمیت پیدا کرد که اهمیت اسم و آثار او را با تشریح و تحلیل مفصل، از زبان استاد عزیزم زندهیاد علیرضا وزلشمیرانی شنیدم؛ در تحریریهی مجلهی «فرهنگ و سینما». زندهیاد شمیرانی که خاچیکیان را از نزدیک میشناخت و با او مراوده داشت برایم از اهمیت تاریخی این فیلمساز و جذابیت نام او در میان عامهی تماشاگران سینمای قبل از انقلاب گفت. حتی یکبار متن چاپ شده یکی از گفتوگوهای خودش با او را به من نشان داد که در یکی از نشریات سینمایی قبل از انقلاب منتشر شده و در آن با صراحت به این موضوع اشاره شده بود. بعد از آن بود که تصمیم گرفتم فیلمهای ساموئل خاچیکیان را پیدا کنم و ببینم. البته متاسفانه در آن روزگار فیلمهای ویاچاس، کیفیت مطلوبی نداشتند اما با این وجود میشد برخی آثار این فیلمساز را دید و فهمید که در روزگار خود، از نظر تکنیک سینما و کارگردانی چهقدر مهم و پیشرو بوده است.
نجوان ادامه میدهد: به همین خاطر در سال 1377 و زمانی که دیگر به تحریریهی مجله «فیلم» پیوسته بودم، وقتی قرار شد برای پروندهی محوری «کتاب سال» یعنی شیوههای کارگردانی در سینمای ایران، مطلب تولید کنیم، با آغوش باز از این موضوع استقبال کردم و احساس کردم از این طریق میتوانم اطلاعاتی درجه یک دربارهی موضوع مورد علاقهام یعنی کارگردانی به دست بیاورم. یادم هست قرار بود با کارگردانهای متعددی گفتوگو کنیم و اسم «ساموئل خاچیکیان» هم در این فهرست بود. از خدا خواسته با ایشان تماس گرفتم تا فیلمسازی که اینهمه تعریفِ او را شنیده بودم از نزدیک ببینم. همانطور که گفتم، موضوع محوری آن پرونده دربارهی تکنیکهای کارگردانی بود و من هم از همین زاویه با ساموئل خاچیکیان گفتوگو کردم.
این منتقد و روزنامه نگار میگوید: در حقیقت، فیلم «ساموئل خاچیکیان؛ یک گفتوگو» همانطور که از نامش هم برمیآید حاصل همان گفتوگوی حالا میشود گفت تاریخی است که روی یک نوار کاست معمولی ضبط شد و حالا به روش مصورسازی و از طریق نمایش نکتههایی که زندهیاد خاچیکیان در جریان صحبتهای خود اشاره کرده بودند، به یک فیلم مستند درباره فراز و فرود کارنامهی این فیلمساز و البته تاریخ سینمای ایران تبدیل شده است.
نجوان میگوید: از سال گذشته که جشنواره به صورت نیمهحضوری و آنلاین برگزار شد، میتوان گفت فضای جشنواره با تغییرات عمدهای مواجه شده است. تغییراتی که البته اقتضای این سالها و همزمانی با شیوع ویروس مرگبار کرونا است. من خودم جزو کسانی هستم که به شور و شوق تماشای فیلم در سالنهای سینما علاقه دارم اما بههرحال کاریاش نمیشود کرد و فعلاً باید با این شرایط کنار آمد. ضمن این که با این روش، آدمهای مختلف و بیشتری فیلمها را میبینند و معیار ارتباط با مخاطبان واضحتر میشود. بعید میدانم در سالهای آینده هم نمایشهای آنلاین از جشنواره حذف شود و به نظرم میشود به این موضوع به عنوان یک فرصت برای عرضهی رسمی و عمومی فیلمها نگاه کرد. فرصتی که برای مستندسازها بسیار غنیمت است و آن را نباید از دست داد.
منبع: سایت شهید آوینی