نگاهی به مستند «برزخیها»/ قصه تولید یک فیلم
مستند «برزخیها» که در جشنواره «سینماحقیقت» نمایش داده شد، مروری بر تولید فیلم «برزخیها» و ویژگی‌های این فیلم است.
به گزارش ستاد خبری شانزدهمین جشنواره «سینماحقیقت»، امیرارسلان شریفی: مستند برزخیها اگرچه نه یک غایت مطلوب اما به دلیل ثبت تصویری یکی از رخدادهای مهم سینما در شرایط ملتهب بعد از 57 که خود این توقیف و از اکران پایین کشیدن ان عواقبی را بدنبال داشت ارزشمند و قابل تقدیراست .اما اطلاعات داخل فیلم گرچه برای علاقمندان وپیگیران حرفه ای سینما نکته تازه ای در برندارد اما بدلیل گردآوری و ثبت تصویری در یک مستند قابل قبول برای کسانی که نمیدانند ویا فراموشکارند قابل ستایش است.
بیشترین کمبودی که در این مستند بچشم می خورد فقدان حضور کارگردان ایرج قادری است. شاید میشد با تمهیداتی این کمبود را جبران کرد مثل نمایش صحبتها و مصاحبه قادری در مورد فیلمش که در مطبوعات وجود دارد.واین موید انست که شاید بررسی و تحلیل برخی رویدادها را در زمان وقوع و یا زمانهای نزدیک به آن نتوان انجام داد اما زندگی منتطر تصمیمات و ملاحضات ما نمیماند و کار خودش را میکند.در ساخت و پرداخت مستند به صحبتهای افراد نقیض هم ومونتاز حرفهای موافق و مخاالف و درپایان مونتاز عکس العملهای انان در سکوت منجر شده که به هرصورت موفق و ریتم خوبی دارد و تماشاگر را تا پایان بدنبال خودش می کشد و برخلاف مستند های اینچنینی ملال آور نمی شود .
به هردلیل عدم حضور عوامل فیلم که متاسفانه در قید حیات نیستند را کارگردان سعی نموده با هایی تصاویر ارشیوی از انان و برشهایی از خود فیلم برزخیها جبران نماید که علیرغم کیفیت نه چندان خوب تاثیر گذار است هرچند میشد با کمی جستجو نسخه با کیفیت تری از برزخیها برای انتخاب صحنه هایی از ان یافت.
از نکاتی که می شد دراین مستند به آن پرداخت تا حق مطلب کاملا اداشود اشاره به اکران فیلم دیگر ایرج قادری در همان سال61 با نام دادا اسنت که انهم بی سرو صدا اکران و مدتی بعد از اکران انهم توسط هنربانان جدید الورود توقیف شد و قادری هم جزو ممنوع التصویرها شد و فقط اجازه کارگردانی به او داده شد که پس از ساخت تاراج انهم بدلیل جنجال رسانه ای چند روزنامه ونشریه بکلی ممنوع الکار شد هرچند تاراج تا سالها یکی از چند فیلم باعث رونق سالنهای سینماهای سراسر ایران علیرغم پخش زود هنگام تلویزیونی بود اما خالقش اجازه فعالیت نداشت تا ده سال که با همت غیر عادی و تلاش خستگی ناپذیر و شایسته تحسین به سینما بازگشت که مجالی دیگر میطلبد.کارگردان محترم مدعی بود اولین دفیلم توقیفی بعد از انقلاب برزخیها ست که اینگونه نیست ولی بدون شک اولین فیلمی است که تو قیف ان با جنجال و برخورد فیزیکی و از پرده به پایین کشیده شدن از سینماها بوده که اتفاقا تنها نمونه در تاریخ سینمای ایران بدین لحاظ تا اکنون است.
همینطور اشاره به نکاتی مانند اینکه علیرغم توقیف فیلم در حلقه های فیلهای 8 میلی متری اپاراتی ها و بعد دردوران ممنئعیت ویدیو تکثیر و دست بدست گشت و دیده شد و بازیگران آن وحتی کسانی که بواسطه مهاجرت در فیلم حضور ندارند هم علیرغم ممنوع التصویری و ممنوع الکاری همچنان از قلوب چند نسل عبور کرده و اسطوره بودن این نسل بدون جایگزین برای حافظه جمعی و تاریخی اکثریت مردم ایران ابدی گشت.نسل به نسل، حضوروعشق طرفداران نسل های جوانی که خاطره ای با پرده نقره ای با این تاریخ سازان سینمای ایران ندارند در مراسمهای ایینی پیشکسوتان غیر قابل انکار و ثابت شده است.
ضمنا کاش اشاره میشد که اولین فیلم جنگی سینمای دفاع مقدس برزخیهاست و بدلیل وقفه و طولانی شدن زمان فیلمبرداری تا اکران فیلم دیگری بنام مرز که بعد از آن ساخته و قبل از آن اکران شد را بعنوان اولین فیلم سینمای چنگ نشناسند، اشاره به نقاط قوت اثر برزخیها بعنوان بیگ پروداکشن آن زمان با کمترین امکانات و پرداخت صحنه های قابل قبول جنگی و انفجارها و زمینه سازی برای نمایش تحول کاراکترها و ساختار استاندارد وحرفه ای و تکنیکی به سیاق غاالب اثار ایرج قادری فن سالار... .کارگردان مستند در پاره ای صحنه ها عدم حضور بانیان توقیفی وهنر بانان آن زمان را بواسطه عدم رضایت برای قرار گرفتن در برابر دوربین مستندش را بخوبی با صدای تماس‌ها و فید سیاه نشان می دهد که از امتیازهای این مستند خوب و دیدنی است فقط ای کاش سعید راد هم به حضور رضایت می‌داد هرچند در مصاحبه های دیگری در این زمینه صحبت کرده است .
