امتیاز «برای پس از مرگم» دوری از برخوردهای احساسی است

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، نوزدهمین قسمت برنامه «نقد سینما» به تهیه‌کنندگی یوسف بچاری شب گذشته 29 اردیبهشت‌ماه روی آنتن شبکه چهار سیما رفت و در میز نقد سینمای ایران به بررسی و تحلیل مستند «برای پس از مرگم» که درباره مرحوم علی صفایی حائری است، با حضور علی‌اکبر عبدالعلی‌زاده و محمد صابری پرداخته شد.

امیررضا مافی میزبان برنامه، در ابتدای این بخش عنوان کرد: اگر‌ سینمای مستند جدی گرفته شود، قوام‌بخش ساحت فرهنگی ما خواهد بود.


علی اکبر عبدالعلی‌زاده درباره این مستند عبدالرضا نعمت‌الهی بیان کرد: مستند روان است و ساختار ساده‌ای دارد. این اثر تلاش می‌کند با ایجاد پازل‌های تعلیقی خوب، جذابیت‌هایی را ایجاد کند‌. ناگفته نماند که این مستند، کاملا در ژانر پرتره محسوب نمی‌شود، چراکه شخصیت را در یک موضع بررسی می‌کند.


وی همچنین گفت: نعمت‌الهی پیش از این هم با این مختصات و مشخصات فیلم ساخته و آنجا هم موفق عمل کرده بود. در مستند «برای پس از مرگم» نیز توانسته است استانداردهای لازم را تامین کند؛ اما آنچه فراتر از ساختار مهم است، موضوع فیلم است.


در ادامه محمد صابری درباره این مستند بیان کرد: یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های مستند «برای پس از مرگم» اشراف کارگردان بر ساختار روایت مدنظرش و استفاده به اندازه از داده‌هایی که در اختیار داشته، است.


وی یادآور شد: یکی از آسیب‌های ما در بازخوانی شخصیت‌های تاریخی داریم، برخورد احساسی است و من امتیاز «برای پس از مرگم» را تبری جستن از این برخوردهای احساسی می‌دانم. مستند نظرات مخالف و موافق را به اندازه و به قاعده منعکس کرده است، به ویژه تدوین در هم‌نشینی نظرات معارض کمک کرده و باعث ایجاد تعلیق و حفظ ساختار فیلم شده است.

عبدالعلی‌زاده در پاسخ به پرسش مجری برنامه درباره بدفهمی‌های پیرامون شخصیت علی صفایی حائری یادآور شد: ما در زندگی بزرگان زیادی، مشابه شرایط ایشان را دیده‌ایم. برای مثال چیزی شبیه سیدمرتضی آوینی؛ یعنی آدمی که مصلح و جدی است و به دین با نگاه ملموس، کاربردی و خارج از تشریفات می‌پردازد و به دنبال اجرایی و اجتماعی کردن آن است. اما در دهه حساس، پرتنش، حاشیه‌ساز و بلاتکلیفی قرار می‌گیرد.


وی اضافه کرد: در این دهه برخی به دلیل کج‌فهمی و نافهمی دیگران دچار مساله می‌شوند، برخی را در اثر حب و بغض درگیر مساله می‌کنند؛ و یک جریان جدی که تاریخی است و تازه هم نیست، روی بسیاری از متفکران زنگ خطر می‌گذارد.

امیررضا مافی میزبان «نقد سینما» مطرح کرد: من جهان‌بینی عین.صاد را در مواجهه فرهنگی به ویژه در فرازهایی که وارد گزاره‌های اندیشه‌ای می‌شود، کشکولی می‌دانم و معتقدم از همه چیز، برای مثال عرفان، هنر و... استفاده کرده است. ناگفته نماند که سادگی زیست و بیان نافذ او موجب اقبال به کتاب‌هایش شده است.


صابری در پایان خاطرنشان کرد: نسخه‌ای که اکنون در اکران عمومی می‌بینیم، از نسخه اکران شده در جشنواره پنج دقیقه بلندتر است. پس از اکران در جشنواره، انتقادها از مستند و درخواست برای حذف برخی صحنه‌ها از فیلم بالا می‌گیرد. در حقیقت کارگردان اثر با منتقدان وارد گفتگو می‌شوند و از آن‌ها می‌خواهد اگر توضیحی دارند، ارایه کنند‌. این اتفاق بسیار مبارک است و ای کاش اجازه دهیم به جای ممیزی و سانسور گفتگو شکل بگیرد.