اکران «مستشرق» در دانشگاه میجی ژاپن/ هانری کربن، علی شریعتی و هایدگر

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، ظهر شنبه 9 تیرماه 1403 مستند مستشرق (مستند فیلسوف فرانسوی هانری کربن) در کمپ ایزومی دانشگاه میجی، با حضور برخی از پژوهشگران و دانشجویان علاقمند به فلسفه و مطالعات اسلامی اکران شد. این نخستین اکران خارج از ایران این مستند بود.

پیش از اکران فیلم، دکتر بهمن ذکی پور، استاد دانشگاه میجی، نخست به معرفی فیلم مستشرق و دیگر ساخته‌های تهیه‌کننده و کارگردان این فیلم مسعود طاهری پرداخت؛ و پس از آن گزارش مختصری از شناخت فلسفه و اندیشه‌های هانری کربن و علی شریعتی در ژاپن ارائه کرد. بخش پایانی صحبت های ذکی پور نیز به معرفی اجمالی سخنران مدعو، دکتر احسان شریعتی اختصاص داشت.

 ذکی پور گفت: مترجم تنها اثر هانری کربن به ژاپنی (تاریخ فلسفه اسلامی) و همین طور نخستین معرف اندیشه علی شریعتی به ژاپنی، مرحوم پروفسور توشیو کورودا بوده است. کورودا در سال 1974 به درخواست استاد خود، توشیهیکو ایزوتسو فیلسوف و اسلام شناس نامدار ژاپنی، تاریخ فلسفه اسلامی هانری کربن را به ژاپنی ترجمه کرده است. علاوه بر این به نظر می آید که کورودا در سال 1980 در کتاب "قلب اسلام" خود برای نخستین اندیشه شریعتی را به ژاپن معرفی کرده است. البته باید توجه داشت که  نخستین معرف اندیشه کربن به ژاپن، توشیهیکو ایزوتسو که تقریبا در تمامی آثار فلسفی او، ارجاع یا بحثی درباره ی نظریات فلسفی کربن وجود دارد.

پس از توضیح ذکی پور، فیلم مستشرق به مدت 110 دقیقه به نمایش درآمد و در پایان فیلم  دکتر احسان شریعتی به زبان فرانسه یک سخنرانی با عنوان «خوانش کربن از فلسفه هایدگر» ارائه داد.

شریعتی در سخنرانی خود گفت کربن به واسطه ترجمه برخی از آثار هایدگر از جمله «متافیزیک چیست؟» و بخشی از «هستی و زمان» باعث شناساندن فلسفه هایدگر به فرانسه و تاثیر بر اندیشه فیلسوفانی مانند ژان پل سارتر شد. در ادامه شریعتی توضیح داد که اصلی‌ترین تاثیرپذیری کربن از فلسفه هایدگر، باز می گردد به فهم از حضور در فلسفه هایدگر. به طوری که کربن در ترجمه های خود از هایدگر "دازاین" را به " Réalité-Humaine" (واقعیت-انسان) ترجمه کرده است. اما کربن پس از آشنایی با تفکر سهروردی این «واقعیت-انسان» را دیگر نه به صورت تاریخی و حضور در این جهان، بلکه بر اساس فهمی فرا-تاریخی و براساس ظهور ادوار و اسما الهی تفسیر کرده است. از این رو کربن حضور را در قالب وجود یا حضور انسان در مشرق معنوی یا به تعبیر سهروردی در اقلیم هشتم درک کرده است. شریعتی در ادامه به این نکته اشاره داشت که کربن این نوع خوانش از فلسفه سهروردی را به تشیع انتقال داده است و مساله حضور را در وجود امام غایب درک کرده است.

در پایان سخنرانی پژوهشگران و دانشجویان ژاپنی حاضر در جلسه سوالات خود را مطرح کردند. «مستشرق» به کارگردانی مسعود طاهری با مشارکت مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی ساخته شده است.