سخت‌ترین کار، فیلم ساختن درباره یک روحانی است

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، نشست نقد و برسی مستند «غیر مسکونی» (تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی) در قالب سلسله نشست‌های ماهانه «مستند ماه؛ اثر مستند از ایده تا پرده نمایش» به میزبانی ایلیا محمدی‌نیا و مسعود زارعیان کارگردان اثر برگزار شد.

مستند «غیر مسکونی» روایتی جذاب و تماشایی درباره مردی به نام احسان دارد که می‌کوشد به سهم خود دنیای اطرافش را تغییر بدهد.

ایلیا محمدی‌نیا در این نشست گفت: کارگردان این مستند، پیش از اینکه این اثر را به جشنواره سینمای مستند ارسال کند، آن را در مرحله راف‌کات به من داد که آن را نگاه کنم. پس از تماشا بی‌رحمانه نظرم را گفتم. اما اکنون در این جلسه در مورد فیلم باید بگویم، برخی از منتقدان معتقد بودند که سکانس افتتاحیه مستند، بازسازی شده است. باید بگویم اگر مسعود زارعیان این‌قدر هنر دارد که بتواند یک سکانس درگیری را تا این اندازه قشنگ بازسازی کند، حتما کارگردان یگانه‌ای در جهان است. زیرا بازسازی درگیری این چنینی امکان‌پذیر نیست. سکانس افتتاحیه این اثر درخشان است. چون کارگردان با همان سکانس کوتاه، آن محله، جغرافیا و جایی که احسان حضور دارد را به ما معرفی می‌کند. ما پس از دیدن این سکانس، متوجه می‌شویم که قرار است در مورد چه محله، آدم‌ها و مشخصا چه شخصی صحبت شود.

او افزود: عنوان این مستند، «غیر مسکونی» بوده که حلقه ورود به فیلم است. این عنوان به محله بهرام اشاره دارد که یکی از محله‌های حاشیه‌نشین شهر مشهد است. آدم‌هایی که در آن محله ساکن هستند، خودشان را جزیی از آن منطقه نمی‌دانند. چون هیچکس خارج از آن منطقه، آنها را جزو محدوده شهری حساب نمی‌کند. در نتیجه محل سکونت هم نیست. از طرفی غیر مسکونی است. زیرا احسان در زندگی شخصی خود نیز به شکل دیگری دچار این معضل است. به طوری که شاهدیم خانه‌اش برای سکونت امن نیست. زیرا درگیر بحران خانوادگی شده است.

این منتقد سینما در ادامه بیان کرد: سخت‌ترین کار ممکن، فیلم ساختن درباره یک روحانی است. زیرا در انتهای قصه، روحانی باید از خطا، اشتباه، بری دانسته شود. این همان نقطه ضعف مواجهه با روحانیت است. کارگردان این مستند برای اولین بار ما را با آدمی مواجه می‌کند که خیلی پاک نبوده و مانند هر آدم دیگری ممکن است، اشتباهاتی داشته باشد. آنچه این فیلم را برایم محترم کرد، این بود که مسعود زارعیان به قشر روحانیت نپرداخته است. او بیش از آنکه به یک آدم روحانی بپردازد، به یک انسان پرداخته است. ما از یک جایی به بعد دیگر روحانی نمی‌دیدیم، بلکه احسان و چالش‌های زندگی او را می‌دیدیم.

مسعود زارعیان در این نشست گفت: متاسفانه در حال حاضر در سینمای ما به مستند آن چنان که باید توجه نمی‌شود. در حالی که در جهان، مستند جایگاه ویژه‌ای داشته و می‌تواند در جامعه تاثیر فراوانی داشته باشد. همیشه از من می‌پرسند که چرا عمده سوژه‌های شما درباره روحانیت است؟! چون آنها هم مانند هر قشر دیگری جزو جامعه ما هستند و باید درباره آنها صحبت کرد. به هر حال مانند هر قشر دیگری، به بخش‌هایی از آنها نیز نقد وارد است. چیزی که در سینما برایم اولویت داشته، قصه‌گویی بوده است. تمام تلاشم در طول این فیلم نیز در همین راستا بوده است. در عین حال تلاش کردم تا بتوانم دغدغه این قصه را به خوبی بیان کنم. از همه کسانی که فیلم را دیدند و امروز در مراسم حاضر شده‌اند، تشکر می‌کنم.

هفتاد و هفتمین برنامه از مستندات یکشنبه‌های خانه هنرمندان ایران به مستند «غیرمسکونی» (تولید مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی) به کارگردانی مسعود زارعیان اختصاص داشت.