احمد پژمان و موسیقی مستند/ زبان تصویر و روایت

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، علیرضا سعیدی کیاسری: موسیقی احمد پژمان در ذات خود ساده و یکپارچه است؛ ساده نه به معنای کم‌پرورده، بلکه به این معنا که ریتم و ملودی در بستر رومانتیسمی جوشان به گونه‌ای آمیخته شده‌اند که دیگر تفکیک آن‌ها ممکن نیست. این ویژگی آثار او را برای فیلم‌های درون‌گرایانه و مستند، که به کاوش روانشناسانه شخصیت‌ها و لحظات آرام می‌پردازند، بسیار مناسب کرده است. پژمان موسیقی را نه صرفاً تزئین تصویر، بلکه زبان درونی آن می‌دانست؛ موسیقی‌ای که همزمان روایت را پیش می‌برد و مخاطب را با تصویر همذات‌پندار می‌کند.

در مستندهای او، تلفیق موسیقی محلی و نغمه‌های ایرانی با ارکستراسیون مدرن فضایی همزمان ایرانی و جهانی ایجاد می‌کند. مینیمالیسم عاطفی و ملایم بودن موسیقی، به ویژه در صحنه‌های آرام و درون‌گرایانه، به کشف روانشناسانه شخصیت‌ها و عمق روایت کمک می‌کند، بدون آنکه مخاطب تحت فشار موسیقی قرار گیرد. پژمان به وفاداری به ریتم تصویر و تدوین اهمیت می‌داد و موسیقی‌اش با حرکت و برش‌های تصویر کاملاً هماهنگ بود؛ چیزی که در مستند، برای هم‌نشینی با واقعیت و حفظ انسجام روایت اهمیت حیاتی دارد.

ویژگی شاخص دیگر، توجه همزمان او به ریشه‌های ایرانی و تکنیک‌های بین‌المللی است. موسیقی پژمان، گرچه از آموزش‌ها و تکنیک‌های اروپایی بهره می‌برد، اما همیشه زیر بنای ایرانی و ملودی‌های بومی داشت. این ترکیب، موسیقی‌ای خلق می‌کند که هم ریتمیک و تصویرمحور است و هم عاطفی و ریشه‌دار؛ موسیقی‌ای که حس واقع‌گرایی مستند را تقویت می‌کند و مخاطب را در تجربه بصری و ذهنی فیلم شریک می‌سازد.

در نهایت، آثار مستند احمد پژمان نمونه‌ای از آهنگسازی هوشمندانه و دقیق‌اند؛ موسیقی‌ای که نه جلوه‌گر، بلکه در خدمت تصویر، روایت و حس واقعی لحظه‌هاست. او با این سبک، نشان داد چرا یکی از تأثیرگذارترین آهنگسازان تاریخ موسیقی فیلم و مستند ایران باقی مانده است.

از جمله مهمترین فیلمهای مستندی که زنده‌یاد پژمان برای آنها آهنگ ساخت، می‌توان به جشن سده،/ منوچهر عسگری‌نسب (۱۳۵۴)، چهارراه تمدن/ دیوید فراست (۱۳۵۶) و دریای پارس/ منوچهر طیاب (۱۳۸۵) اشاره کرد.

منبع: حالامستند