«اژدر خالکوب»، قصه زندگی یک نقاش قهوهخانهای در زنجان
مستند «اژدر خالکوب» پرتره‌ای درباره زندگی حسین محمودی، آخرین نقاش قهوهخانهای در شهر زنجان است.
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی وپویانمایی، علی قاسمی، تهیه‌کننده و کارگردان مستند «اژدر خالکوب» از تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و پویانمایی درباره آخرین وضعیت ساخت این اثر گفت: بخشی از تصویربرداری مستند انجام شده و بسیاری از متریال‌ها، عکس‌ها و اطلاعات را به دست آورده‌ایم. در حال حاضر انجام دادن بخشی از مصاحبه‌ها با افراد باقی‌مانده تا مستند وارد مرحله تدوین شود.
او درباره دلیل ساخت این اثر که پرتره‌ای از یک نقاش قهوهخانهای در شهر زنجان است گفت: حسین محمودی، معروف به اژدر خالکوب، از آخرین بازماندگان نقاش‌های قهوهخانهای در شهر زنجان است. درگذشته افرادی چون حسن اسماعیل‌زاده نیز به این کار مشغول بودند اما در حال حاضر آقای محمودی تنها باز مانده این حرفه است. البته باید بگویم او شخصیتی چند بعدی دارد و در عرصه فیلم‌سازی هم اقداماتی انجام داده و از کسانی است که برای رشد و ترقی فرهنگ زنجان تلاش کرده است.
قاسمی ادامه داد: تلاشی که حسین محمودی در حوزه فرهنگ و هنر کرده است ضرورت ساخت مستندی درباره ایشان به حساب می‌آید. ضمن این که او نود و اندی سال دارد و برای همین این امکان وجود داشت که بعدها هیچ فرصت و امکانی برای ساخت اثر درباره ایشان وجود نداشته باشد.
او درباره چالش‌های تولید این مستند گفت: در مسیر ساخت مستند با چالش‌های بسیاری رو‌به‌رو بودیم. زیرا آقای محمودی در حال حاضر بیمار هستند و توانایی راه رفتن ندارند و در مواقعی ممکن بود حوصله مصاحبه و گفت‌و‌گو را نداشته باشند. ضمن این که محل زندگی او از نظر نورپردازی و موقعیتی کار را برای تصویربرداری سخت می‌کرد. از چالش‌های دیگری هم که با آن مواجه هستیم عدم میل بعضی از افرادی که باید با آن‌ها مصاحبه کنیم مثل همسر آقای محمودی برای مقابل دوربین نشستن است.
این کارگردان درباره مستندسازی در شهر زنجان گفت: متاسفانه در منطقه زنجان مستندسازی رواج ندارد و عملا مستندی در شهر تولید نمی‌شود. زمینه چندانی هم برای انجام این کار وجود ندارد. اما این شهر پر از شخصیت‌هایی است که ضرورت ساخت اثر درباره‌شان به چشم می‌خورد و افرادی جالب توجه هستند. برای مثال در شهر زنجان مردی بود که کسی دوچرخه‌اش را به امانت به او سپرده بود. این مرد سی سال از آن دوچرخه نگاهداری و امانت‌داری می‌کرد. به نظر من ساخت مستند درباره چنین شخصیتی لازم است. اما متاسفانه او فوت کرد و مجال مستندسازی درباره‌اش فراهم نشد. اما مردم مجسمه‌اش را ساختند و در شهر قرار دادند.
او ادامه داد: ساخت اثر درباره چنین شخصیت‌هایی به لحاظ ابعاد انسان‌شناسی حائز اهمیت و دارای بارهای مفهومی، اجتماعی و فرهنگی است. ضمن این که از طریق مستندسازی کلام، زبان و لهجه شهر هم ثبت می‌شود. حفظ کردن و ساخت سند تاریخی از زبان و لهجه قومیت‌های گوناگون، مسئله‌ای ضروری است. برای مثال من خیلی اثر مستندی را در خاطر ندارم که در زبان ترکی با لهجه زنجانی ساخته شده باشد.
قاسمی گفت: به نظر من مسئولان و دست‌اندرکاران هنر ایران باید توجهی ویژه به بحث مستندسازی داشته باشند. مستندسازی هنری مظلوم اما دغدغه‌مند است و نگاه انسان‌شناسانه دارد. حتی بسیاری از سازمان‌ها و ارگان‌های اجتماعی نیز مکلف هستند که برای پرداختن به بسیاری از سوژه‌ها بودجه‌ای تعریف کنند. این روزها هم که موج گرانی بیداد می‌کند امیدوارم مسئولان توجه بیشتری به حوزه مستندسازی به‌خصوص در حوزه استانی داشته باشند.