درباره مستند «متولد غزه»/ رنجنامه کودک فلسطینی

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، محمد تقی‌زاده: متولد غزه محصول 2014 از جمله تولیدات اروپایی است که بعد از اتفاقات در غزه در سال 2014 ساخته شده و از جمله مستندهای مهم و بین المللی به شمار می رود که درباره جنگ غزه و تقابل فلسطینی ها و اسرائیلی ها ساخته شده است.

فیلم از وبسایت سینمایی IMDB   از مجموع 10، نمره 7.5 گرفته و موفق به دریافت 2 جایزه و یک نامزدی در فستیوال های جهانی شده است. در منابع مرتبط با فیلم، میزان هزینه این مستند 120 هزار دلار تخمین زده شده در حالی که فروش جهانی آن حدود 8 هزار دلار به ثبت رسیده که به جهت موضوع جنگی و فضای خاص آن، این میزان کم فروش تا حدی منطقی به نظر می رسد.
 

هرنان زین که نویسندگی و کارگردانی مستند را برعهده دارد از جمله فیلمسازان پرکار و فعال در آمریکا و اروپا محسوب می شود که سابقه همکاری با کمپانی های مشهوری چون نتفلیکس،آمازون و HBO در کارنامه سینمایی وی ثبت شده است. هرنان زین که آرژانتینی الاصل است در کنار کارگردانی، نویسندگی و تهیه کنندگی آثار خود و دیگر سازندگان را نیز بر عهده داشته و یک مستند مشابه مستند متولد غزه به نام «متولد سوریه» را دو سال بعد از این مستند در 2016 تولید و به نمایش درآورده است.
 

داستان دو خطی مستند متولد غزه به روایت 10 تن از کودکان فلسطینی بعد از جنگ غزه در سال 2014 مربوط می شود که قرار است در طول مستند با احوالات این افراد و سرنوشت و زندگی گذشته و حال آنها آشنا و همراه شویم از این رو، به جهت حضور کودکان و زنان در فیلم با اثری مواجه هستیم که درونمایه های احساسی و تراژیک زیادی دارد و تماشای آن برای افرادی که تاب دیدن و شنیدن این رنج و ناراحتی ها را ندارند، توصیه نمی شود.
 

نکته حایز اهمیت و قابل توجه این مستند این است که با اینکه حجم زیادی از فیلم به پرداخت مسائل تراژیک و احساسی ارتباط پیدا می کند اما به هیچ وجه وارد فضاهای سانتی مانتال و اغراق و زیاده گویی نمی شود و رویکرد رئالیستی و مستندگونه اثر بدون ورود به چنین فضاهایی تا پایان حفظ می شود، مضافا اینکه برخلاف آثار مشابه این چنین، صحنه های جنگ و خونریزی در فیلم وجود ندارد و تنها دردنامه و رنج های بچه ها میتو اند  برای مخاطبان گزنده و تلخ باشد.
 

حضور 10 کودک با سن و سال های مختلف علاوه بر اینکه از نظر محتوایی و احساسی این پیام را منتقل می کند که طیف متنوعی از کودکان فلسطینی درگیر و متاثر ماجرای جنگ با رژیم صهیونیستی شده بودند، در ساختار مستند نیز باعث ایجاد نوعی تنوع و جذابیت شده است به گونه ای که گویا با یک مستند اپیزودیک طرف هستیم که قرار است در هر بخش آن، یک قصه مجزا و جدید برای مخاطب روایت شود.
 

هرنان زین در متولد غزه توجه و تاکید زیادی روی مسائل روانی و رواشناختی داشته و شاید انتخاب کودکان به عنوان سوژه اصلی این کار نه به خاطر همدلی برانگیزی و سمپاتی بیشتر مخاطبان بلکه به جهت آسیب پذیری بیشتر این قشر در کنار زنان و دختران بوده است. توضیح بیشتر این رویکرد را می توان از مواجهه فیلمساز با تک تک سوژه های فیلم دریافت کرد به نحوی که درگیری های روحی و روانی کودکان به عنوان آسیب پذیرترین طیف سنی هر رویداد تخریبی مانند جنگ میتواند تبیین دقیق تر این ادعا باشد. هرنان زین مدام و مکرر از تاثیران روحی و روانی جنگ بر کودکان می گوید و حتی در بخش هایی نیاز آنها به روان درمان و روان درمانی را با مخاطبان خود مطرح می کند.
 

به طور خلاصه می توان متولد غزه را رنجنامه کودکان فلسطینی نامید که جنگ را می فهمند و آثار مخرب و ویرانگر آن را با پوست و گوشت خود حس کردند و هنر فیلمساز این بوده بخش های موثر و مفید این رنج ها و حسرت ها را به مخاطب جهانی نشان دهد. از دست دادن برادر ، پدر و والدینی که همه زندگی یک کودک را تشکیل می دهند در کنار نداشتن امید و آرزو برای آینده و تداعی مداوم و مکرر اتفاقات جنگی از بخش های تکان دهنده و دردناک متولد غزه است که هرکدام از زبان کودکان مختلف با بیان و اشکال گوناگون روایت میشود. تاثیرات حملات اسرائیلی ها بر زندگی عادی مردم فلسطین و زورگویی های آنها در غصب اموال و دارایی های آنها از جمله تصاحب زمین و حتی بخش های آبی برای جلوگیری از ماهیگیری مردان فلسطینی، پیوست های معیشتی مردم مظلومی است که چند دهه برای عادی ترین و به حق ترین دارایی های خود در حال جنگ و نزاع هستند.