معرفی مستند «راه ناتمام» مصطفی رزاق کریمی/ خاطرات غبار گرفته

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، محمد زکی‌زاده: مستند «راه ناتمام» به نویسندگی و کارگردانی مصطفی رزاق کریمی و از محصولات مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی که در چهاردهمین جشنواره «سینماحقیقت» نمایش داده شد، پرتره‌ای درباره اصغر قندچی است.

«راه ناتمام» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی محصول سال 1399 است که روایت زندگی و زمانه یکی از تولیدکنندگان و صنعت‌گران معاصر را در قالب یک مستند راهبردی به تصویر درآورده است. تولید این مستند که پرتره‌ای از زندگی اصغر قندچی است نزدیک به یک سال زمان برده و حاصل تلاش بی‌وقفه عوامل این فیلم بوده است که حتی در روز‌های اوج کرونا تولید این مستند را ادامه داده و پیش برده‌اند.

«راه ناتمام» به سفارش اتاق بازرگانی تهران و مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی ساخته شده است اما رزاق کریمی در این باره بیان کرده است که نگاه سفارشی به این مستند نداشته است و می‌خواسته نگاهی به تاریخ معاصر از دیدگاه صنعتی و شیوه موفقیت آدم‌ها داشته باشد. درواقع این فیلم چند لایه است و ابعاد مختلف زندگی اصغر قندچی در این مستند مدنظر قرار گرفته شده است.

اصغر قندچی آهنگری بود که در جنوب شهر تهران حضور و زندگی جذابی داشت. او نتوانست به مدرسه برود و با تلاش بسیار خود موفق شد کارآفرینی نمونه شود. قندچی مشکلات زیادی در زندگی داشت ولی با سخت‌کوشی خود توانست بر تمام آن‌ها غلبه کند. در این مستند علاوه بر فراز و فرود‌های زندگی اصغر قندچی که جذاب و دراماتیک است، شرایط اجتماعی، سیاسی و فرهنگی آن دوران نیز مورد بررسی قرار گرفته تا با این روند بتوان تاریخ معاصر ایران را از بُعد صنعت معرفی کرد.

فیلم مستند «راه ناتمام» با معرفی تدریجی اصغر قندچی به شیوه غیر ویکی‌پدیایی و از خلال جزئیات مصاحبه‌ با افراد مختلف آغاز می‌شود. مصاحبه‌شوندگان تنها کارشناسان و متخصصین حوزه صنعت و وزرای صنعت و معدن آن زمان نیستند و رزاق کریمی از افراد معمولی مانند برخی از کامیون‌دارها و گاراژ‌دارهایی که با قندچی در ارتباط بودند، استفاده کرده و همین تنوع و تکثر، باعث همراهی بیشتر مخاطب و ارتباط آن با توده‌های مردمی و غیرتخصصی شده است. پس از آن، رزاق کریمی به سراغ خانواده قندچی می‌رود و جزئیات دراماتیک و شخصی‌تری از زندگی و منش او به تصویر در می‌آورد، جزئیاتی که علاوه بر سرگرم‌کنندگی بیشتر، اطلاعات دقیق‌تر و کمتر شنیده‌شده‌تری از پدر صنعت کامیون در ایران می‌دهد.

محمد تقی زاده منتقد و روزنامه نگار در یادداشتی درباره مستند «راه ناتمام» مصطفی رزاق کریمی یکی از مهم ترین امتیازهای این مستند را نحوه پرداخت آن دانسته است و بیان می کند: اصغر قندچی سال 1398 فوت می‌کند و در همان سال مستندی با نام «آن مرد با ماک آمد» از سوی یک فیلمساز جوان با نام امین آزاد تولید می‌شود و مستند رزاق کریمی در واقع دومین مستند درباره اصغر قندچی و به فاصله یک سال بعد از درگذشت وی و به سفارش مرکز گسترش سینمای مستند و اتاق بازرگانی ساخته می‌شود. با وجود اینکه مستند امین آزاد در زمینه کشف سوژه اصغر قندچی و روایت این کارآفرین ملی پیشرو بوده اما پرداخت مستند «راه ناتمام»، پرداخت به مراتب قوی‌تر و باکیفیت‌تری دارد. تماشاگران با مقایسه هر دو مستند که اولی یک ساعت و 27 دقیقه و دومی 41 دقیقه‌ است به خوبی متوجه تشابه و افتراق این دو مستند با سوژه مشترک «اصغر قندچی؛ کارآفرین برتر کشور» می‌شوند. برای نمونه مستند رزاق کریمی علاوه بر سوژه، در انتخاب برخی راش‌ها و تصاویر آرشیوی و حتی مهمان‌ها نیز از مستند «آن مرد با ماک آمد»، کمک گرفته اما نتیجه مستند رزاق‌کریمی، اثر ماندگارتر و موثرتری است.

تقی زاده در بخش دیگری از یادداشت خود مطرح می کند که از دید او مستند «راه ناتمام» یک مستند آرتیستی است که برخلاف مستندهای این چنینی تنها به گفت و گو با افراد نزدیک و مرتبط با سوژه‌ اصلی یعنی اصغر قندچی بسنده نمی‌کند و سعی کرده در پرداخت و بارور کردن آن برای مخاطب و نوع روایت‌گری جذاب و تاثیرگذار باشد.

مستند «راه ناتمام» در کنار دو مستند دیگر («دبستان پارسی»، «دیافراگم») که از تولیدات مرکز گسترش هستند، در سایت هاشور اکران آنلاین شده‌اند. برخی از عوامل مستند «راه ناتمام» که محصول مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی است عبارتند از تهیه کننده: محمدسعید وزیری، پژوهشگر: حامد عزیزی، فیلمبردار: رضا تیموری، تدوینگر: مهران کرمی، صدابدار: شاهین پورداداشی و عکاس: مهران کرمی.

مصطفی رزاق کریمی کارگردانی مستندهای «یاد و یادگار»، «خاطراتی برای تمام فصول»، «احمد» و «بانو قدس ایران» را در کارنامه دارد.