بهشتی یا خلخالی؟ مسئله این است!/«ضد قهرمان» در «سینما حقیقت»

به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، عارف افشار، کارگردان و مستندساز از اتمام ساخت مستند «ضد قهرمان» خبر داد. این فیلم مستند در هجدهمین جشنواره سینما حقیقت حضور دارد. این مستند روایتی متفاوت از زندگی و زمانه حجت الاسلام صادق خلخالی است و مروری بر تصمیمات جنجالی دوران او و نتایج آن دارد.

افشار درباره ساخت این فیلم مستند گفت: جرقه ساخت این فیلم مستند از زمان تولید مستند «برزخی‌ها» در ذهن من زده شد؛ در یکی از پلان‌های این فیلم، شاهد تقابل بین اندیشه و تفکر شهید بهشتی با اندیشه‌های خلخالی هستیم و عکسی از هر دو نفر را می‌بینیم؛ همین عکس در مستند ضد قهرمان نیز نشان داده می‌شود و حرف اصلی فیلم را مطرح می‌کند.

این فیلمساز مستند با اشاره به اینکه این مستند برشی مبتنی بر واقعیت از تاریخ است، گفت: یکی از موضوعات و دغدغه‌های مهم و همیشگی من، تفاوت بین مدیرانی است که تعقل توام با درایت دارند، در برابر افرادی که برایشان رفتارهای هیجانی، ارجح است؛ در این فیلم مستند، مصداق‌های این موضوع را به شکل کاملا واضح به نمایش گذاشتیم. در حقیقت، همه چیز را به صورت فایده هزینه دیدیم و تلاش کردیم با مروری دقیق بر اتفاقات تاریخی این مسئله مهم را مطرح کنیم که اقدامات هر کدام از این دو نفر چه فواید و چه هزینه‌هایی در پی داشته است. برای بررسی بیشتر موضوع، سراغ شاهدان دسته اول و راویان بی واسطه رفتیم و از هر کدام پرسیدیم، نتیجه دو رفتار متفاوت آقایان بهشتی و خلخالی در مورد هر کدام از موضوعات چه بوده است؟ در این بین، مخاطب فیلم هم همین سوال را از خود می‌پرسد.

افشار با اشاره به اینکه مستندش برشی از تاریخ معاصر ایران بین سال‌های 1357 تا 1382 است، گفت: مستند ما از چند روز پیش از پیروزی انقلاب اسلامی و ورود امام خمینی (ره) به کشور آغاز می‌شود؛ در همان نقطه با یک دوگانه مواجه می‌شویم و آنهم خلخالی - بهشتی است. سپس به پیروزی انقلاب می‌رسیم و در آنجا آقای خلخالی را به مخاطب معرفی می‌کنیم. سپس تمام تقابل‌ها و اتفاقات دوران 3 ساله از 1357 تا 1360 بین این دو چهره مرور می‌شود تا اینکه در سال 1360 شهید بهشتی به شهادت می‌رسد. در همین دوران، مسائل مهمی مثل انتصاب خلخالی توسط بنی صدر در حوزه مواد مخدر، فعالیت‌های خلخالی در جایگاه نمایندگی مجلس و ... مرور می‌شود. علاوه بر این، در بخش دیگری از این مستند، دوران پسا بهشتی و اتفاقاتی که با محوریت خلخالی در همین دوران تا زمان فوت آقای خلخالی در سال 1382 رخ می‌دهد را مرور می‌کنیم.

وی تاکید کرد: تمام حرف مستند ما این است که اگر در مجموعه سیستم خطایی رخ می‌دهد، خود سیستم با او برخورد می‌کند. به عنوان مثال، اگر کسی مثل خلخالی مطابق با قواعد و ساختارها پیش نمی‌رود، خود سیستم که نمادش شهید بهشتی است، در جایگاه رئیس شورای عالی قضایی و شهید قدوسی به عنوان دادستان کل انقلاب مقابل او ایستادگی می‌کنند. در حقیقت، خود سیستم با خلخالی برخورد می‌کند. همیشه این نکته در تاریخ مغفول مانده است که چرا خلخالی از گردونه سیاسی حذف شد؟ پاسخش این است که جریانی از درون نظام ایستادگی کرد و تاکید کرد که روش خلخالی اشتباه است؛ این جریان ایستادگی کرد با وجود اینکه حذف خلخالی هزینه داشت. باید اشاره کنم که آیت الله خامنه‌ای کسی است که مخالف آقای خلخالی است و ما در مستند به این نکته اشاره می‌کنیم.

افشار درباره انتخاب نام این فیلم مستند گفت: جالب است بدانید که در ابتدای انقلاب، آقای خلخالی بسیار مشهور و محبوب بوده و در نقطه مقابل، شهید بهشتی به این اندازه محبوبیت نداشته است؛ ماجرا به حدی است که حتی مردم در مواردی شعار «مرگ بر بهشتی» را سر می‌دهند. اگر امام خمینی (ره) بهشتی را مظلوم خطاب می‌کنند، به همین دلیل است که برخی‌ها در لباس انقلابی شهید بهشتی را می‌زدند و او را طرد می‌کردند.

وی اضافه کرد: اکنون و بعد از گذشت بیش از 40 سال از آن روزها یک سوال مطرح می‌کنیم و آنهم این است که چه طور می‌شود بعد از 40 سال، بهشتی محبوب است و خلخالی خیر؟! چرا جای قهرمان و ضد قهرمان روزهای ابتدای انقلاب کاملا معکوس می‌شود؟ در روزهای ابتدایی انقلاب، عده‌ای بهشتی را طرد کردند و علیه او شعار می‌دادند، اما هم‌اکنون سخنرانی‌های او در فضای مجازی تبدیل به یکی از پربازدیدترین پست‌ها شده است. به نظرم پاسخ به این سوالات و مرور بر روند اتفاقات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشورمان در چند دهه اخیر که در این مستند به بخشی از آنها پرداختیم بسیار راهگشا خواهد بود.

منبع: خبرگزاری تسنیم