سعید صادقی: گزارش‌های خبری صدا و سیما عمیق نیست
سعید صادقی کارگردان سینمای مستند می‌گوید اگر چه صدا و سیما متولی اصلی ساخت مستند درباره بحران‌هایی شبیه آنچه در بندر عباس رخ داده، است اما اغلب این تولیدات گزارشی و سطحی است.
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، سعید صادقی مدیرعامل مرکز مستند حقیقت، پژوهشگر و کارگردان مستند گفت: گفته می‌شود در ایران مستندسازی درباره بحران با مستندسازی درباره جنگ مترادف شده که این موضوع تا حدی درست است. بخشی از این احساس، به سال‌های جنگ برمی‌گردد که سهم زیادی از فعالیت‌های رسانه‌ای به سمت جنگ جذب شد و مستندسازان و فیلمسازان توجه ویژه‌ای به این موضوع نشان دادند.
وی ادامه داد: در آن زمان موضوع جنگ بسیار فراگیر بود و طبعا ذهن بسیاری از فیلمسازان مستقل را درگیر می‌کرد. نقش گروه سازنده مجموعه «روایت فتح» نیز در این فضا بسیار موثر بود. ما در خاورمیانه زندگی می‌کنیم که همواره دستخوش تحولات عظیم و بحران‌های مختلف سیاسی، نظامی و امنیتی است و این موضوع باعث می‌شود بخش بالایی از مستندهایی که درباره بحران تولید می‌شوند به این موضوعات بپردازند.
صادقی افزود: موضوع جنگ در کل دنیا در صدر مضامینی است که توجه مستندسازان را به خود جلب کرده است.در ایران ما در کانون جنگ بوده‌ایم، اما با این وجود نباید مستندسازی درباره بحران را مترادف با مستندسازی درباره جنگ دانست. بحران‌های طبیعی، زیست محیطی، تغییرات اقلیمی و بحران‌هایی که به دست انسان‌ها رقم می‌خورند، همگی می‌توانند موضوعات تولید مستد باشند.
کارگردان «غزه ۸۵ مایل» گفت: زمان شیوع ویروس کرونا توجه بسیاری از مستندسازان به این بحران جلب شد و درباره آن فیلم ساختند. علیرغم آنکه در دهه گذشته شاهد تاسیس شبکه مستند بودیم و این موضوع به دلیل همراهی مخاطب عام شکل گرفت اما صدا و سیما در شبکه‌های مختلف و در رویکرد اصلی خود عمدتا موضوعات سیاسی را پررنگ کرده و از موضوعات دیگر غافل است.
کارگردان «کویرس، وطن کوچک من» افزود: همراهی نکردن نهادها در این حوزه موثر است، اما متولی اصلی ساخت مستند اعم از مستندهایی که در زمینه بحران هستند، صداوسیماست. ساختار برنامه‌های این رسانه گزارش‌های خبری است که با نگاه مستندسازی به یک موضوع بسیار متفاوت است. رویکرد عمیق در صداوسیما به مسائل اجتماعی وجود ندارد و ما تنها شاهد رویکرد خبری در این رسانه هستیم، آن هم از جنس سخت و نه نرم. به این معنا که ما دائما شاهد گزارش‌های دم دستی فراوانی هستیم اما رویکردهای عمیق‌تر وجود ندارد.
صادقی با بیان اینکه نهادهایی که به صورت مستقیم با بحران ها در ارتباط هستند نیز می‌توانند نقش موثری داشته باشند، گفت: برای مثال سازمان هلال احمر اخیرا گروهی را برای حمایت از مستندسازان تشکیل داده است. این نهاد در صدد است حضور مستندسازان را در بحران‌ها و حوادث تسهیل کرده و امکاناتی رادکه لازم دارند، در اختیار آنها قرار دهد.
کارگردان «خط تماس» گفت: اتفاق خوبی که سال گذشته شاهد آن بودیم برگزاری رویداد پیچینگ بود که مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی متولی آن بود. در این رویداد قرار است طرح‌ها و ایده‌های مستندسازان دیده شود و ارتباطی متقابل بین مستندسازان و سازمان‌ها و نهادها ایجاد شود. این موضوع می‌تواند در بخش بحران به صورت ویژه بسیار موثر باشد، مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی این توانایی را دارد که در زمینه همراهی و همکاری نهادها با مستندسازان موثر عمل کند.
صادقی با اشاره به اینکه حادثه بندرعباس یک فاجعه ملی است و مستندسازان وظیفه ثبت آن را دارند گفت: مستندسازان این دغدغه را دارند که در این زمینه فیلم تولید کنند. هنرمندان به این موضوعات توجه دارند و می‌توانند با توجه به تجربیاتشان از زوایای مختلف به این حادثه دردناک نگاه کرده و آثار مختلفی تولید کنند. این حادثه ابعاد مختلفی از جمله زیست محیطی، اجتماعی، سیاسی و امنیتی را شامل می‌شود که درباره همه آنها می‌توان مستند ساخت.
وی افزود: یکی از نقاط قوت و تمایز مستندهای بحران حضور کارگردان‌ها در لحظه حادثه و پس از آن در محل حادثه است. همانطور که در بحران‌های مختلف مانند زلزله بم، زلزله رودبار و... مستندسازان در محل حادثه حضور پیدا کردند، کارگردان‌های باتجربه در محل حادثه بندرعباس نیز حضور پیدا خواهند کرد. البته توجه داشته باشیم هرچقدر ابعاد سیاسی و امنیتی موضوع بالا باشد، طبعا دسترسی به اطلاعات برای فیلمسازی نیز سخت‌تر خواهد بود و از تعداد مستندسازان مستقل که تمایل دارند در این زمینه فیلم بسازند کاسته خواهد شد.
منبع: خبرگزاری میزان