«تاج سر»؛ روایت متفاوتی از منصور پورحیدری/ مستندی برای هواداران استقلال
میلاد باقری، کارگردان مستند «تاج سر» گفت: هدف من صرفاً روایت زندگی ورزشی او نبود؛ خواستم منصور پورحیدری را از نگاه جامعه، فرهنگ‌ها و نسل‌های مختلف معرفی کنم. در این مستند تصاویری دیده می‌شود که در ۴۷ سال گذشته هیچ‌گاه در رسانه‌ها منتشر نشده است.
به گزارش روابط عمومی مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی، میلاد باقری، مستندساز و کارگردان فیلم «تاج سر» که به زندگی و شخصیت زنده‌یاد منصور پورحیدری می‌پردازد، درباره روند ساخت و نگاه ویژه این اثر گفت: از دوران کودکی با نام و یاد منصور پورحیدری بزرگ شدم. پدر و مادرم استقلالی بودند و نخستین تیمی که در لیگ با آن آشنا شدم، همان تیمی بود که پورحیدری هدایتش را بر عهده داشت؛ تیمی با بازیکنانی چون محمد نوازی، سیروس دین‌محمدی و نیکبخت واحدی. از همان زمان به استقلال و شخصیت منصور خان علاقه‌مند شدم. او دوبار با استقلال و یک‌بار با تیم ملی قهرمان آسیا شد و برای من همیشه نماد آرامش، اخلاق و افتخار بود.
وی افزود: ایده ساخت مستند از سال ۱۳۹۸ شکل گرفت. در آن زمان نخستین‌بار با علی پورحیدری، فرزند منصور خان، تماس گرفتم و پیشنهاد ساخت فیلم را مطرح کردم. سال‌ها پیگیر بودم تا در نهایت، پارسال کار را آغاز کردیم. منصور خان پرافتخارترین مربی تاریخ فوتبال ایران است و اسطوره هایی چون علی دایی، علی کریمی و بسیاری از نام‌های بزرگ فوتبال کشور از شاگردان او بودند.
باقری در توضیح روند تولید گفت: در این مستند تلاش کردیم از چهره‌هایی استفاده کنیم که واقعاً در زندگی و کار منصورخان حضور داشتند و نقش منصورخان در زندگی آن ها پررنگ بوده است. حضور مصطفی زمانی، هادی حجازی‌فر، علی دایی، حسین کلانی، حسن روشن، اکبر کارگرجم، مهدی هاشمی‌نسب، حمید علیدوستی، علیرضا نیکبخت واحدی، بیژن ذوالفقار نسب، جواد خیابانی، سهراب بختیاری زاده، محمد خاکپور، علی نظری جویباری، غفور جهانی و عادل فردوسی‌پور از جمله بخش‌های ویژه کار بود. همه این افراد با علاقه قلبی خودشان در پروژه شرکت کردند، چون ارتباط واقعی با منصور خان داشتند.
این مستند ساز در انتقادی به بعضی از چهره ها گفت: تمام چهره هایی که من برای مستندم انتخاب کردم، در بین مردم محبوبیت دارند. من به هواداران برای ساخت این مستند قول داده بودم که از تمام خانواده استقلال استفاده کنم، اسم افرادی هم که در مصاحبه شونده ها نیستند، به دلایلی نیامدند؛ یا کار داشتند و یا نمی خواستند کلا ومصاحبه ای انجام دهند و به نظر من حضور در این مستند ادای دین به منصورخان بود که به جایش نیاوردند.
تهیه کننده مستند«گیله پیرمرد» اضافه کرد: در مستند «تاج سر» تصاویری دیده می‌شود که در ۴۷ سال گذشته هیچ‌گاه در رسانه‌ها منتشر نشده است. از دوران پیش از انقلاب تا روزهای پایانی زندگی منصور خان، لحظاتی را جمع‌آوری کردیم که برای اولین‌بار دیده می‌شود. بخشی از آرشیوها توسط خانواده ایشان و بخشی دیگر از منابع خصوصی و رسانه‌های قدیمی به‌دست آمد.
این مستندساز ادامه داد: هدف من صرفاً روایت زندگی ورزشی او نبود؛ خواستم منصور پورحیدری را از نگاه جامعه، فرهنگ‌ها و نسل‌های مختلف معرفی کنم. از دید دخترش، از زاویه هواداران دهه هشتادی و از نگاه بازیکنان سابق استقلال و حتی پرسپولیس. منصور خان متعلق به همه فوتبال ایران بود، نه فقط به استقلال. او شخصیتی بود که احترام را در فوتبال زنده کرد و با اخلاق و متانت خود، محبوب هواداران هر دو تیم شد.
باقری با اشاره به حضور خانواده پورحیدری در روند ساخت مستند گفت: علی پورحیدری در تمام مراحل ساخت در کنار من بود و مثل برادر، از هیچ کمکی دریغ نکرد. همکاری صمیمانه خانواده، به‌ویژه خانم شجاع، باعث شد بتوانیم به بخش‌های عاطفی و انسانی زندگی این مرد بزرگ نزدیک شویم.
وی با گلایه از نبود حمایت‌های نهادی گفت: در حالی که مستند «تاج سر» درباره پرافتخارترین مربی ایران ساخته شده، هیچ حمایت دولتی یا باشگاهی دریافت نکردیم. حتی باشگاه استقلال اجازه نداد در کمپ ناصر حجازی فیلم‌برداری کنیم یا از لوگوی باشگاه استفاده کنیم. با این حال، من رعایت کردم و بدون استفاده از لوگو، فیلم را به پایان رساندم. با وجود همه محدودیت‌ها، هدفم فقط ادای دین به منصور پورحیدری بود، نه منافع شخصی یا جوایز جشنواره‌ای.
این کارگردان درباره حضور فیلم در جشنواره «سینماحقیقت» گفت: متأسفانه به دلیل طولانی‌شدن مراحل تولید، فیلم به بخش مسابقه نرسید، اما آقای حمیدی‌مقدم از ما خواستند اثر را برای نمایش ارسال کنیم و امیدوارم فرصتی برای اکران ویژه فراهم شود. به باور من، جشنواره سینماحقیقت بهترین فرصت برای برگزاری یک بزرگداشت واقعی برای منصور خان است؛ فرصتی که در این ۴۷ سال نه باشگاه استقلال و نه هیچ نهاد دیگری فراهم نکردند.
او تأکید کرد: اکران این فیلم می‌تواند برای میلیون‌ها هوادار استقلال یک اتفاق بزرگ باشد. من قول می‌دهم در سالن‌های نمایش، حضور گسترده‌ای از مردم و پیشکسوتان فوتبال را شاهد باشیم. از نگاه من، منصور پورحیدری فقط مربی استقلال نبود؛ او مربی اخلاق و تعهد بود و احترام خاصی حتی نزد هواداران پرسپولیس داشت.
باقری با اشاره به تفاوت‌های این مستند با آثار پیشین خود گفت: در «تاج سر» تلاشم این بود که صرفاً یک روایت فوتبالی ارائه نکنم. فیلم جنبه اجتماعی دارد و نشان می‌دهد که چگونه یک انسان متعهد و شریف، بدون حاشیه و بدون فریاد، می‌تواند الگویی برای نسل‌های بعدی باشد.
وی در بخش دیگری از سخنانش با انتقاد از روند انتخاب آثار در جشنواره حقیقت گفت: گاهی فیلم‌هایی با موضوعات تکراری و دولتی، مانند جنگ یا مسائل سیاسی، فرصت اکران می‌یابند اما آثاری که با هزینه شخصی و عشق ساخته می‌شوند نادیده گرفته می‌شوند. حقیقت باید محلی برای نمایش کار مستندسازان مستقل باشد.
او افزود: حتی اگر این فیلم در ایران اکران نشود، برنامه‌ریزی کرده‌ام آن را در کشورهای دیگری مانند کانادا و آمریکا به نمایش بگذارم، چون هواداران استقلال در خارج از کشور نیز مشتاق دیدن آن هستند. با این حال امیدوارم مدیران جشنواره حقیقت به حرمت نام منصور پورحیدری، اجازه نمایش آن را در ایران بدهند.
کارگردان مستند «تاج سر» درباره ماندگارترین صحنه فیلم نیز گفت: لحظه‌ای که منصور خان با عصا، بیست روز پیش از درگذشتش، برای آخرین بار به‌عنوان سرپرست کنار نیمکت استقلال نشست، برای من یکی از تأثیرگذارترین قاب‌های زندگی حرفه‌ای‌ام بود. آن‌جا بود که احساس کردم استقلال بدون او دیگر مثل گذشته نخواهد شد.
باقری در پایان ضمن تشکر از همراهان پروژه گفت: از خانواده پورحیدری، ابوالفضل پارسانژاد تهیه‌کننده، بهراد صاحبقرانی، تدوینگر، علی رستگار، علی دایی،عباس رشیدی، مهدی تهرانی، شاهین کاظم‌لو، ناصر صرافان، علی نظری جویباری،مرحوم کارگر جم، شهرام وزیری، رضا مجاوری و همه دوستانی که در این مسیر کنارم بودند سپاسگزارم. ساخت این فیلم بدون حمایت آن‌ها ممکن نبود.
منبع: صبا